Zmiany w przepisach podatkowych 2023

Wprowadzenie do zmian podatkowych w 2023 roku

Rok 2023 przyniósł kolejne istotne zmiany w polskim systemie podatkowym, które wpływają zarówno na osoby fizyczne, jak i przedsiębiorców. Po burzliwym roku 2022, który upłynął pod znakiem Polskiego Ładu i jego licznych nowelizacji, rząd wprowadził kolejne modyfikacje mające na celu uproszczenie systemu podatkowego i dostosowanie go do aktualnej sytuacji gospodarczej.

W niniejszym artykule omówimy najważniejsze zmiany podatkowe, które weszły w życie w 2023 roku oraz te planowane na dalszą część roku. Zrozumienie tych zmian jest kluczowe dla efektywnego planowania finansowego i optymalizacji obciążeń podatkowych.

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)

W zakresie podatku PIT wprowadzono szereg zmian, które bezpośrednio wpływają na wysokość miesięcznych wynagrodzeń oraz rocznych rozliczeń podatkowych.

1. Utrzymanie obniżonej stawki PIT

Obniżona w połowie 2022 roku stawka podatku PIT w pierwszym progu podatkowym została utrzymana na poziomie 12% (zamiast wcześniejszych 17%). Zmiana ta dotyczy dochodów do 120 000 zł rocznie. Powyżej tej kwoty stawka pozostaje na poziomie 32%.

2. Zmiana kwoty wolnej od podatku

Kwota wolna od podatku utrzymana została na poziomie 30 000 zł rocznie, co oznacza, że osoby o dochodach nieprzekraczających tej kwoty nie zapłacą podatku dochodowego.

3. Likwidacja ulgi dla klasy średniej

Od 2023 roku definitywnie zrezygnowano z kontrowersyjnej ulgi dla klasy średniej, wprowadzonej pierwotnie w ramach Polskiego Ładu. Została ona zastąpiona prostszymi rozwiązaniami, takimi jak obniżona stawka podatku w pierwszym progu.

4. Zmiany w składce zdrowotnej

Wprowadzono pewne modyfikacje w zakresie składki zdrowotnej dla przedsiębiorców:

• Dla przedsiębiorców na skali podatkowej - możliwość odliczenia części składki zdrowotnej od dochodu (maksymalnie 8700 zł rocznie).
• Dla przedsiębiorców na ryczałcie - składka zdrowotna liczona od przychodu według progów: do 60 000 zł, 60 000-300 000 zł, powyżej 300 000 zł.
• Dla przedsiębiorców na karcie podatkowej - stała składka zdrowotna.

Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)

W zakresie podatku CIT wprowadzono kilka istotnych modyfikacji, które wpływają na funkcjonowanie spółek i planowanie podatkowe.

1. Minimalny podatek dochodowy

Wprowadzony w ramach Polskiego Ładu minimalny podatek dochodowy (który miał dotyczyć firm wykazujących straty lub niską rentowność) został ponownie zawieszony na rok 2023. Jest to dobra wiadomość dla przedsiębiorstw, które borykają się z przejściowymi trudnościami finansowymi.

2. Zmiana zasad rozliczania podatku u źródła (WHT)

Zmodyfikowano przepisy dotyczące podatku u źródła dla płatności przekraczających 2 mln zł rocznie. Wprowadzono nowe zasady weryfikacji należytej staranności oraz poszerzono katalog płatności objętych ulgą pay-and-refund.

3. Estoński CIT - łatwiejszy dostęp

Uproszczono warunki przystąpienia do estońskiego CIT (ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych), eliminując część wcześniejszych ograniczeń. Zmiany obejmują m.in.:

• Zniesienie limitu przychodów (wcześniej 100 mln zł)
• Złagodzenie wymogów dotyczących nakładów inwestycyjnych
• Możliwość stosowania przez spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne

4. Implementacja dyrektywy ATAD 3

W ramach implementacji unijnej dyrektywy ATAD 3 wprowadzono nowe przepisy zwalczające nadużycia podatkowe związane z wykorzystywaniem tzw. "spółek-wydmuszek". Przepisy te nakładają dodatkowe obowiązki raportowe na podmioty z międzynarodową strukturą właścicielską.

Podatek od towarów i usług (VAT)

W obszarze podatku VAT także wprowadzono istotne zmiany, przede wszystkim w zakresie fakturowania i rejestrowania transakcji.

1. Krajowy System e-Faktur (KSeF)

Od 1 stycznia 2024 roku planowane jest wprowadzenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur. W 2023 roku system działa na zasadzie dobrowolności, ale warto już teraz przygotować się do tej zmiany. KSeF wprowadza:

• Ustandaryzowany format faktury elektronicznej
• Centralne repozytorium faktur prowadzone przez administrację skarbową
• Automatyczną weryfikację wystawianych dokumentów
• Skrócenie terminu zwrotu VAT z 60 do 40 dni dla użytkowników systemu

2. Zmiany w grupach VAT

Od 2023 roku możliwe jest tworzenie tzw. grup VAT, czyli traktowanie kilku powiązanych podmiotów jako jednego podatnika VAT. Rozwiązanie to pozwala na:

• Eliminację VAT w transakcjach wewnątrzgrupowych
• Składanie jednej deklaracji VAT dla całej grupy
• Optymalizację przepływów finansowych

3. Split payment i wykaz podatników VAT

Kontynuowane są zmiany w mechanizmie podzielonej płatności (split payment) oraz w wykazie podatników VAT (tzw. biała lista):

• Rozszerzenie zakresu transakcji objętych obowiązkowym split payment
• Modyfikacje w zakresie zgłaszania płatności na rachunki spoza białej listy
• Nowe funkcjonalności w wykazie podatników VAT

Opodatkowanie nieruchomości i inwestycji

Zmiany w przepisach podatkowych dotknęły również obszaru nieruchomości i inwestycji kapitałowych.

1. Podatek od nieruchomości komercyjnych

Zaktualizowano maksymalne stawki podatku od nieruchomości na rok 2023. Wzrost stawek względem roku 2022 wynosi około 11,8%, co jest związane z wysoką inflacją. Oznacza to znaczący wzrost obciążeń dla właścicieli nieruchomości komercyjnych.

2. Najem prywatny - zmiany w opodatkowaniu

Od 2023 roku najem prywatny może być opodatkowany wyłącznie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Stawki ryczałtu wynoszą:

• 8,5% dla przychodów do 100 000 zł rocznie
• 12,5% dla przychodów powyżej 100 000 zł rocznie

Nie ma już możliwości rozliczania najmu prywatnego według skali podatkowej.

3. Podatek od zysków kapitałowych

Utrzymano dotychczasową stawkę 19% podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki). Warto jednak wspomnieć o nowych formach inwestowania zwolnionych z tego podatku:

• Długoterminowe Inwestycje Kapitałowe (Aktywny Inwestor)
• Indywidualne Konta Emerytalne Plus (IKE+)
• Obligacje detaliczne Skarbu Państwa (część emisji)

Składki ZUS i ubezpieczenia społeczne

Zmiany w składkach ZUS i ubezpieczeniach społecznych w 2023 roku są istotne zarówno dla przedsiębiorców, jak i pracowników.

1. Wzrost składek ZUS dla przedsiębiorców

W 2023 roku znacząco wzrosła podstawa wymiaru składek ZUS dla przedsiębiorców. Minimalny ZUS (bez składki zdrowotnej) to obecnie około 1 418 zł miesięcznie, co stanowi wzrost o ponad 200 zł w porównaniu do roku 2022.

2. Nowy limit składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

Podniesiono roczny limit podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tzw. trzydziestokrotność). W 2023 roku wynosi on 208 050 zł, co przekłada się na miesięczny limit około 17 337 zł.

3. Mały ZUS Plus

Kontynuowany jest program Mały ZUS Plus, który pozwala drobnym przedsiębiorcom na obniżenie składek ZUS. Aby skorzystać z tej preferencji, należy spełnić następujące warunki:

• Przychód za poprzedni rok kalendarzowy nie może przekroczyć 120 000 zł
• Działalność była prowadzona w poprzednim roku przez co najmniej 60 dni
• Przedsiębiorca nie wykonuje działalności na rzecz byłego pracodawcy

4. Zmiany w oskładkowaniu umów cywilnoprawnych

Wprowadzono nowe zasady oskładkowania umów cywilnoprawnych, zwłaszcza w kontekście zbiegu kilku umów. Główne zmiany to:

• Obowiązkowe składki emerytalne i rentowe od wszystkich umów zlecenia, aż do osiągnięcia limitu trzydziestokrotności
• Nowe zasady ustalania zbiegów tytułów do ubezpieczeń
• Zmiany w oskładkowaniu przychodów członków zarządów

Planowane zmiany w drugiej połowie 2023 roku

Oprócz już wprowadzonych zmian, w drugiej połowie 2023 roku planowane są kolejne modyfikacje przepisów podatkowych:

1. Modyfikacje w zakresie cen transferowych

Planowane jest uproszczenie obowiązków dokumentacyjnych dla mniejszych podmiotów oraz wprowadzenie nowych przepisów dotyczących tzw. safe harbours (bezpiecznych przystani) w zakresie cen transferowych.

2. Dalsza reforma składki zdrowotnej

Zapowiadane są dalsze zmiany w systemie obliczania i odliczania składki zdrowotnej, szczególnie dla przedsiębiorców. Możliwe jest wprowadzenie górnego limitu składki zdrowotnej lub zwiększenie kwoty możliwej do odliczenia.

3. Modyfikacje w zakresie ulg podatkowych

Planowane jest rozszerzenie niektórych ulg podatkowych, w tym:

• Ulgi na badania i rozwój (R&D)
• Ulgi na robotyzację
• Ulgi na ekspansję zagraniczną

4. Nowe obowiązki raportowe

Wprowadzenie nowych obowiązków w zakresie raportowania podatkowego, związanych z implementacją dyrektyw unijnych, w tym:

• Raportowanie schematów podatkowych (MDR)
• Raportowanie zrównoważonego rozwoju (CSRD)
• Nowe wymogi w zakresie sprawozdawczości publicznej (Public CbCR)

Strategie optymalizacji podatkowej w 2023 roku

W obliczu licznych zmian podatkowych, warto rozważyć następujące strategie optymalizacyjne:

1. Wybór optymalnej formy opodatkowania

Przedsiębiorcy powinni ponownie przeanalizować wybór formy opodatkowania, uwzględniając aktualne przepisy. Dla wielu firm ryczałt od przychodów ewidencjonowanych może być korzystniejszy niż podatek liniowy, zwłaszcza z uwagi na niższe składki zdrowotne.

2. Wykorzystanie dostępnych ulg podatkowych

Należy świadomie korzystać z dostępnych ulg podatkowych, w tym:

• Ulga na badania i rozwój (do 200% kosztów)
• Ulga IP Box (preferencyjna stawka 5% dla dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej)
• Ulga na ekspansję (na promocję produktów za granicą)
• Ulga na robotyzację (na inwestycje w automatyzację)

3. Planowanie inwestycyjne z uwzględnieniem aspektów podatkowych

Przy planowaniu inwestycji warto uwzględnić preferencje podatkowe, takie jak:

• Inwestowanie poprzez IKE i IKZE (ulgi podatkowe)
• Korzystanie z programu Długoterminowych Inwestycji Kapitałowych
• Inwestowanie w obligacje Skarbu Państwa objęte zwolnieniami podatkowymi

4. Przygotowanie do obowiązkowego KSeF

Przedsiębiorcy powinni już teraz rozpocząć przygotowania do wdrożenia obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur:

• Przegląd i ewentualna modernizacja systemów księgowych
• Przeszkolenie personelu
• Testowe wdrożenie systemu przed obowiązkowym terminem

Podsumowanie

Zmiany podatkowe wprowadzone w 2023 roku są liczne i istotne. Dotyczą one zarówno osób fizycznych, jak i przedsiębiorców, wpływając na wysokość płaconych podatków, sposób prowadzenia rozliczeń oraz możliwości optymalizacji podatkowej.

Kluczowe wnioski z analizy zmian podatkowych w 2023 roku:

• System podatkowy pozostaje w fazie dynamicznych zmian, co wymaga stałego monitorowania przepisów
• Najistotniejsze zmiany dotyczą podatku dochodowego, składki zdrowotnej oraz digitalizacji rozliczeń VAT
• Przedsiębiorcy mają dostęp do nowych form optymalizacji, jak estoński CIT czy grupy VAT
• Cyfryzacja podatków postępuje, czego przykładem jest wdrażanie KSeF
• Właściwe planowanie podatkowe staje się coraz ważniejszym elementem zarządzania finansami osobistymi i firmowymi

Pamiętajmy, że optymalizacja podatkowa musi być zawsze prowadzona w granicach prawa. Różnica między legalną optymalizacją a nielegalnym unikaniem opodatkowania bywa cienka, dlatego warto konsultować planowane działania z profesjonalnymi doradcami.